Ísland taki forystu í umhverfis- og loftslagsmálum

31. maí 2019

Þjóðir heims hafa tekið höndum saman um aðgerðir til að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda og er Ísland þar enginn eftirbátur. Metnaðarfull markmið hafa verið sett þar sem stefnt er að því að Ísland verði kolefnishlutlaust árið 2040. Sú aukna áhersla sem orðin er á umhverfis- og loftslagsmál hefur áhrif á samkeppnishæfni ríkja þar sem horft er í meira mæli til þeirra sem standa sig vel á þessu sviði. Verðmætasköpun getur jafnvel aukist í kjölfar jákvæðrar ímyndar. 

Göngum á undan með góðu fordæmi 

Fjölmörg íslensk fyrirtæki hafa þegar hafið þá vegferð að draga úr losun og nýta grænar lausnir í sinni starfsemi. Raunar má segja að Ísland gangi á undan með góðu fordæmi með margra áratuga reynslu af nýtingu endurnýjanlegra orkugjafa til húshitunar og í raforkuvinnslu. Það setur Ísland í öfundsverða stöðu nú þegar þjóðir heims keppast við að auka hlutfall endurnýjanlegra orkugjafa hjá sér. Árið 2016 voru 17% af orku í löndum ESB endurnýjanleg og markmið ESB er að 20% orkunnar verði endurnýjanleg árið 2020.

Á Íslandi eru velflest hús kynt með heitu vatni og erum við leiðandi í nýtingu jarðvarma í heiminum. Sú þekking hefur nýst erlendis, m.a. í hitaveituverkefnum í Kína og jarðvarma- og vatnsaflsvirkjanaframkvæmdum víða um heim. Losun gróðurhúsalofttegunda hér á landi er því mun minni en ella væri þar sem við höfum nýtt gæði jarðarinnar til góðs. 

Nýsköpun í lykilhlutverki 

Metnaðarfull markmið í loftslagsmálum munu aðeins nást með nýrri hugsun og nýrri tækni sem dregur úr losun samhliða hagvexti. Nýsköpun mun þannig leika lykilhlutverk á komandi árum svo draga megi úr losun gróðurhúsalofttegunda. Ísland getur verið í fararbroddi í því að auka vitund um loftslagsmál og þróa umhverfisvænar lausnir. Hlýnun jarðar er hnattrænt vandamál og gæta þarf að því að minni losun á einum stað valdi ekki aukinni losun annars staðar. Íslenskur sjávarútvegur hefur náð góðum árangri og dregið verulega úr losun auk fjölmargra iðnfyrirtækja sem lagt hafa áherslu á að draga úr losun. Hin hreina orka hér á landi er meðal annars nýtt til að framleiða málma sem notaðir eru í öðrum löndum og nýtast vel til að draga úr orkunotkun eða til að bæta orkunýtingu. Ál er léttur málmur og hefur hjálpað til við að spara orku í samgöngum á landi og í lofti og kísilmálmar eru nýttir til að bæta orkunýtingu og eru notaðir í vindmyllur og rafhlöður. Kolefnisfótspor málmanna er því minna en losunin við framleiðslu þeirra gefur til kynna og með framleiðslunni flytjum við út hreina orku. Það getur meðal annars verið okkar framlag til heimsins. 

Fögnum samstarfsvettvangi 

Það er fagnaðarefni að stofnaður hefur verið samstarfsvettvangur atvinnulífs og stjórnvalda um loftslagsmál og grænar lausnir. Vettvanginum er ætlað að bæta árangur Íslands í umhverfis- og loftslagsmálum og miðla fjölbreyttu framlagi landsins á þessu sviði. Atvinnulífið vill leggja sitt af mörkum og þar er mikill áhugi og vilji til að gera enn meira og enn betur. Samstarf atvinnulífs og stjórnvalda er lykilforsenda þess að við náum þeim árangri sem að er stefnt. Ef Ísland tekur forystu og leggur sitt lóð á vogarskálarnar í umhverfis- og loftslagmálum mun það án efa verða mikill ávinningur, ekki einungis fyrir okkur sem byggjum landið heldur fyrir heimsbyggðina alla. 

Halldór Benjamín Þorbergsson, framkvæmdastjóri SA, og Sigurður Hannesson, framkvæmdastjóri SI.

Morgunblaðið, 30. maí 2019.