Áratugur nýsköpunar

22. jún. 2020

Fram undan er tímabil lítils hagvaxtar verði ekkert að gert. Á næstu áratugum þarf að skapa tugþúsundir nýrra starfa og aukin verðmæti til að standa undir þeim lífsgæðum sem við landsmenn viljum búa við. Auðlindir landsins munu áfram verða uppspretta verðmætasköpunar, eins og verið hefur um aldir, og hefðbundnar atvinnugreinar munu leggja sitt af mörkum til þjóðarbúsins en vöxturinn þarf að koma með því að virkja hugmyndaauðgi landsmanna sem eru engin takmörk sett. Þess vegna er nýsköpun ekki ein af leiðunum fram á við heldur eina leiðin. Nýsköpun skapar störf, verðmæti, útflutningur eykst og nýjar lausnir líta dagsins ljós sem bæta líf okkar.

Á dögunum gáfu Samtök iðnaðarins út tímarit um nýsköpun þar sem rætt er við frumkvöðla og stjórnendur fyrirtækja um nýsköpun og hvað þarf til að við náum frekari árangri á þessu sviði. Það er okkar framlag til umræðunnar og vekur vonandi frekari áhuga á viðfangsefninu.

Drifkraftur vaxtar

Á hverjum degi kvikna margar hugmyndir. Nýsköpunarferli getur spannað mörg ár þar til afurð eða ávöxtur hugmyndar er fullþroskaður og því þurfum við að temja okkur þolinmæði. Órjúfanlegur hluti nýsköpunar er sömuleiðis að ekki bera allar hugmyndir ávöxt. Það er staðreynd sem við þurfum að taka tillit til og virða. Merkustu uppfinningar og tækninýjungar sögunnar eru þannig margar hverjar afrakstur fjölda misheppnaðra tilrauna og verkefna.

Ytri skilyrði þurfa að styðja við það ferli sem nýsköpun er og þar spila stjórnvöld lykilhlutverk. Halda þarf áfram á þeirri framfarabraut sem nú hefur verið lagður grunnur að enda er hugvitið án landamæra og mikil samkeppni ríkir milli landa um það hvar það er virkjað í þágu verðmætasköpunar og nýrra starfa. Stórauknir hvatar til nýsköpunar geta skilað því að hér verði til þrjú til fimm fyrirtæki á borð við Marel, Össur og CCP á hverjum áratug í stað eins eða einskis.

Stórstígar framfarir

Sú fjárfesting í framtíðinni sem Alþingi hefur nú leitt í lög hefur verið Samtökum iðnaðarins og fjölmörgum félagsmönnum okkar hjartans mál um langa hríð. Það er því ærin ástæða til að gleðjast. Hækkun á hlutfalli og hámarksfjárhæð endurgreiðslu rannsóknar- og þróunarkostnaðar, hækkun skattaafsláttar til einstaklinga vegna fjárfestinga í sprotafyrirtækjum, stofnun Kríu – sjóðs sem veitir nýsköpunarfyrirtækjum súrefni og auknar heimildir lífeyrissjóða til fjárfestinga í sjóðum sem fjárfesta eingöngu í litlum og meðalstórum fyrirtækjum eru merki um skýran vilja stjórnvalda til að bæta samkeppnishæfni íslensks atvinnulífs.

Tími uppskeru framundan

Ljóst er að margt hefur breyst til batnaðar á síðustu árum í starfsumhverfi nýsköpunar á Íslandi, ekki síst eftir þær mikilvægu breytingar sem nú hafa nýlega verið lögfestar. Viðhorfsbreytingin er áþreifanleg og almennur stuðningur er við aðgerðir í nýsköpunarmálum. Enn er þó verk að vinna því önnur ríki vinna stöðugt að umbótum og auka því forskot sitt ef við bregðumst ekki við á þeim hraða sem sæmir því kraftmikla starfsumhverfi sem nýsköpun er. Staða Íslands í nýsköpunarmálum og skilyrði til nýsköpunar hafa tekið ótrúlegum framförum og mörg íslensk fyrirtæki, stór og smá, eru að gera spennandi hluti eins og lesa má í nýútgefnu tímariti Samtaka iðnaðarins um nýsköpun. Jarðvegurinn er því frjór og framundan gæti hæglega verið áratugur uppskeru – áratugur nýsköpunar þar sem fyrirtæki vaxa hratt og verðmætin aukast, okkur öllum til heilla.

Árni Sigurjónsson, formaður SI, og Sigurður Hannesson, framkvæmdastjóri SI.

Morgunblaðið, 20. júní 2020.