Byggjum nýjan Tækniskóla

1. júl. 2020

Samtök iðnaðarins hafa ávallt lagt þunga áherslu á menntamál í starfsemi sinni. Kjarninn í menntastefnu samtakanna er að efla íslenskt menntakerfi með markvissum aðgerðum í samstarfi atvinnulífs og skóla þannig að færniþörf atvinnulífsins verði mætt á hverjum tíma. Er menntakerfið ein helsta undirstaða þess að samkeppnishæfni Íslands verði efld. Fjölgun iðnmenntaðra á vinnumarkaði og efling menntaúrræða fyrir þá sem eru nú þegar starfandi á vinnumarkaði eru lykilmarkmið hvað þetta varðar. Það eru því gleðilegar fréttir sem berast þessa dagana af aukinni aðsókn í iðn- og starfsnám í Tækniskólanum – skóla atvinnulífsins, bæði frá þeim sem eru að ljúka grunnskóla og frá eldri nemendum. Aukinni aðsókn fylgja þó áskoranir, meðal annars í aðstöðumálum, sem óhjákvæmilegt er að leysa með samhentu átaki og markvissum aðgerðum.

Draumunum hrint í framkvæmd

Við Íslendingar höfum áður staðið í svipuðum sporum. Það voru stórhuga og framsýnir menn sem létu sig dreyma um að byggja upp sómasamlega umgjörð og aðstöðu utan um menntastofnanir íslenskra iðnaðarmanna og sjómanna á árunum í kringum seinni heimsstyrjöld. Ísland þess tíma var harla frábrugðið nútímanum, efni lítil og velmegun ekki á hvers manns færi. Með þrautseigju og þolgæði að vopni öfluðu þessir brautryðjendur sér fylgis meðal helstu ráðamanna í ríkis- og bæjarstjórn sem gerðu sér grein fyrir mikilvægi málsins og létu verkin tala.

Draumunum var því hrint í framkvæmd. Glæsilegar og býsna framúrstefnulegar byggingar Sjómannaskólans og Iðnskólans risu annars vegar á Rauðarárholti og hins vegar á Skólavörðuholti á fjórða og fimmta áratug síðustu aldar. Voru nýbyggingarnar taldar vitnisburður um framfarahug og vaxandi framkvæmdagetu landsmanna. Þær leystu af hólmi löngu ófullnægjandi húsakost sem hafði hamlað eðlilegri framþróun í menntun og þjálfun starfsfólks í þessum lykilatvinnugreinum. Þeirri óheillaþróun var með þessu snúið við og straumhvörf urðu í iðn- og starfsnámi áratugina á eftir.

En síðan eru liðin mörg ár. Framúrstefnuleg aðstaða fjórða og fimmta áratugar síðustu aldar hefur um alllanga hríð staðið íslensku iðn-, verk- og starfsnámi fyrir þrifum. Í takt við kröfur nútímans hefur íslenskt atvinnulíf kallað eftir umbótum á aðbúnaði þeirra sem leggja fyrir sig slíkt nám. Tekin voru mikilvæg skref í átt að samræmdu verk- og tækninámi á framhaldsskólastigi með stofnun Tækniskólans árið 2008 á grunni sameiningar Fjöltækniskólans og Iðnskólans í Reykjavík. Með sameiningu Iðnskólans í Hafnarfirði og Tækniskólans árið 2015 bættist svo mikilvægur hlekkur við keðjuna.

Er Tækniskólinn nú stærsti framhaldsskóli landsins og leiðandi afl í starfsmenntun á Íslandi með um 2.500 nemendur skráða í fjölmörgum og ólíkum greinum. Starfsemi skólans fer í dag fram á níu stöðum sem dreifast víðsvegar um höfuðborgar­svæðið. Er öllum ljóst sem málið skoða að núverandi húsakostur skólans hentar afar illa fyrir starfsemi hans, veldur verulegu óhagræði í rekstri hans og hamlar því að hægt sé að bjóða upp á nám af bestu gæðum sem stenst kröfur nútímans. Þá skortir núverandi aðstöðu nauðsynlegan sveigjanleika fyrir námskröfur iðn- og verknáms framtíðarinnar.

Í stjórnarsáttmála ríkisstjórnarinnar er lögð rík áhersla á að efla menntun í landinu með hagsmuni nemenda og þjóðarinnar allrar að leiðarljósi. Sérstaklega er þar vikið að því að auka tækniþekkingu og eflingu iðn-, verk- og starfsnáms í þágu fjölbreytni og öflugra samfélags. Rímar þetta við menntastefnu Samtaka iðnaðarins og áherslur aðgerðaáætlunar mennta- og menningarmálaráðuneytisins, Samtaka iðnaðarins og Sambands íslenskra sveitarfélaga, sem kynnt var í byrjun þessa árs, en henni er ætlað er að auka áhuga ungmenna á starfs- og tæknimenntun og fjölga einstaklingum með slíka menntun á vinnumarkaði. Ekki er því ágreiningur um að gera þurfi áþreifanlegar og nauðsynlegar breytingar í þessum málum.

En hvað svo?

Á grunni þessa samhljóms og áætlana er nú runninn upp tími aðgerða, ekki síst í ljósi mikillar aukningar í aðsókn í iðn- og starfsnám. Eigendur, stjórn og stjórnendur Tækniskólans hafa á síðustu árum skoðað vandlega möguleikann á að sameina allan rekstur skólans í einni nýbyggingu á höfuðborgarsvæðinu. Bygging nýs Tækniskóla væri lykilskref til að ná markmiðum ríkisstjórnarinnar og íslensks atvinnulífs í þessum málaflokki, auk þess sem nútímavæðing á húsnæði skólans mun gera skólann meira aðlaðandi fyrir nemendur sem standa frammi fyrir vali á framhaldsnámi með tilheyrandi samfélagslegum ávinningi. Búið er að vinna ítarlega þarfa- og valkostagreiningu sem kynnt hefur verið fyrir ráðherrum og áhugi sveitarfélaga á málinu kannaður. Viðtökur ríkis og viðkomandi sveitarfélaga við þessum áformum hafa almennt verið jákvæðar og málið er nú komið í formlegan farveg. Atvinnulífið hefur ekki látið sitt eftir liggja og fyrir hönd Samtaka iðnaðarins skora ég því á stjórnvöld að láta verkin tala í þessu þjóðþrifamáli af sama metnaði og stórhug og gert var í aðstöðumálum skólanna fyrir miðja síðustu öld. Nýr Tækniskóli yrði mikið gæfuspor fyrir framtíð iðn- og verknáms á Íslandi.

Árni Sigurjónsson, formaður Samtaka iðnaðarins.

Fréttablaðið / Frettabladid.is, 1. júlí 2020.