Umbætur í orku- og umhverfismálum efla samkeppnishæfni
Lárus M.K. Ólafsson, viðskiptastjóri á iðnaðar- og mannvirkjasviði SI, skrifar um orku- og umhverfismál í Morgunblaðinu.
Orku- og umhverfismál hafa áhrif á samkeppnishæfni Íslands. Leiðin að minni losun gróðurhúsalofttegunda er eitt af mikilvægustu verkefnum samtímans. Mikill árangur í þeirri baráttu hefur náðst hér á landi á síðustu áratugum, m.a. með nýtingu endurnýjanlegra orkugjafa. Þá hefur atvinnulífið leitað leiða á eigin forsendum til að breyta framleiðsluferlum eða öðrum þáttum til að lágmarka áhrif á umhverfið. Þessi aukna áhersla hefur leitt og mun áfram leiða til þróunar í grænni tækni, umhverfisvænni framleiðsluferlum og orkuskiptum í samgöngum svo dæmi séu tekin.
Metnaðarfull markmið á sviði umhverfis- og loftslagsmála verða áskorun fyrir samfélagið en að sama skapi verða til tækifæri til þess að þróa nýja tækni og aðferðir til að gera hluti öðruvísi og betur. Ýta þarf undir slíka framþróun með jákvæðum hvötum í stað þess að einblína alfarið á boð og bönn.
Á vettvangi raforkumála fagna Samtök iðnaðarins því að stjórnvöld hafi tekið tillit til ábendinga samtakanna um úrbætur á því sviði en betur má ef duga skal til að stuðla að aukinni samkeppnishæfni allra eininga í virðiskeðju raforkumála.
Samtök iðnaðarins hafa lagt til umbætur í orku- og umhverfismálum til að ná enn frekari árangri á þessu sviði. Í fyrsta lagi er nauðsynlegt að breyta tilgangi og markmiðum Loftslagssjóðs þannig að sjóðurinn fjármagni umbreytingu í atvinnulífi sem dregur úr losun. Tekjur vegna sölu á losunarheimildum renni þannig óskiptar í sjóðinn. Í öðru lagi er mikilvægt að skapa fjárhagslega hvata til að stuðla að umhverfisvænum breytingum. Horfa ætti til fordæma erlendis, s.s. starfsemi hins norska ENOVA-sjóðs sem styrkir verkefni sem draga úr losun gróðurhúsalofttegunda, þróa orkuog umhverfistækni og efla raforkuöryggi. Í þriðja lagi verður að draga úr flækjustigi í stjórnsýslu vegna uppbyggingar í raforkukerfinu, s.s. hvað varðar leyfisveitingar og umhverfismat. Einfalda þarf málsmeðferð með rafrænum lausnum fyrir leyfisveitingar framkvæmda, skipulagsferli, mat á umhverfisáhrifum og aðra stjórnsýsluferla. Þá þarf að samræma ferli, forðast endurtekningar á ferlum og einfalda kæruheimildir. Síðast en ekki síst þarf að vinna að því að gera fyrirtækjum kleift að framleiða raforku úr auðlindastraumum í starfsemi sinni og selja inn á almennan markað. Ryðja þarf úr vegi lagalegum hindrunum sem og samningsbundnum takmörkunum til að koma slíku kerfi á og afhendingu inn á almennan raforkumarkað. Tækifærin eru til staðar og því þarf að koma breytingum á sem allra fyrst til að tryggja enn frekar framboð á raforku og efla raforkuöryggi.
Árangur í orku- og umhverfismálum styður við nýsköpun og frekari verðmætasköpun. Með þessum umbótum eflum við samkeppnishæfni Íslands og verðum betur í stakk búin til að endurreisa hagkerfið.
Lárus M.K. Ólafsson, viðskiptastjóri á iðnaðar- og hugverkasviði SI.
Morgunblaðið, 29. apríl 2021.