Fyrirsagnalisti
Ekkert er við því að segja að mismunandi skoðanir séu á því hvort og hvar einstök fyrirtæki byggja eða stækka. Hitt er hins vegar óþolandi að geta ekki treyst á regluverk sem í gildi er og hlutleysi stjórnvalda þegar hafinn er undirbúningur jafnt stórra sem smárra verkefna. Fyrirtækin eiga ekki að þurfa að sæta því að pólitískir eða efnahagslegir vindar ráði að lokum hvort þeim er heimilt að ráðast í framkvæmdir sem þau hafa unnið að, jafnvel um árabil og með ærnum kostnaði.
Það þykir hygginna manna háttur að undirbúa ferðalög af kostgæfni, ekki síst ef halda skal í langferð. Vita þarf hvert förinni er heitið, hvaða leiðir eru færar og hvaða búnað þarf til fararinnar. Það kann hins vegar að skipta litlu ef maður vill standa í sporum Lísu í Undralandi sem spurði hvaða leið hún ætti að fara þegar hún kom að gatnamótum. „það ræðst nú heilmikið af því hvert þú ætlar“ svaraði kötturinn en Lísu var nokk sama bara hún kæmist eitthvert. „Þá skiptir engu hvaða leið þú velur því þangað kemstu örugglega, bara ef þú gengur nógu lengi,“ svaraði kötturinn að bragði.
Við tímamót er oft gott að staldra við og hyggja að því sem framundan er. Samtök iðnaðarins standa á gömlum merg og hefur vaxið mjög ásmegin hin síðari ár. Helst það í hendur við miklar breytingar, framfarir og aukin umsvif iðnaðarins. Að sama skapi verða viðfangsefni þeirra fjölbreyttari og oft á tíðum flóknari. Hagsmunir aðildarfyrirtækjanna eru ólíkir innbyrðis og breytast frá einum tíma til annars.
Nú í byrjun desember lét Sveinn Hannesson af starfi framkvæmdastjóra Samtaka iðnaðarins eftir 16 ára farsæl störf fyrir SI og forvera þeirra, Félag íslenskra iðnrekenda. Sveinn hefur tekið við stöðu framkvæmdastjóra Gámaþjónustunnar hf. sem hefur verið ört vaxandi fyrirtæki og er félagi í Samtökum iðnaðarins. Við starfinu tekur Jón Steindór Valdimarsson sem verið hefur aðstoðarframkvæmdastjóri um árabil og unnið náið með Sveini. Það er því reyndur maður sem kemur í staðinn.
Það er tímabært að horfast í augu við staðreyndir. Núverandi peningastefna skilar okkur ekki þeim árangri sem að var stefnt. Nú þarf að setja nýjan kúrs. Fáir, ef frá eru taldir forvígismenn Seðlabankans, virðast trúa því að markmið peningastefnunnar náist. Trúverðugleiki peningamálastefnunnar hefur beðið skipbrot. Efnahagslífið er í gíslingu hárra vaxta og of sterkrar krónu. Það er óhjákvæmilegt að kalla eftir nýrri stefnu og nýjum vinnubrögðum til þess að leiða okkur út úr þessum ógöngum.
Í leiðara sínum, um frumvarp Péturs Blöndal og Sigurðar Kára Kristjánssonar um iðnaðarmálagjaldið, bendir Sveinn Hannesson m.a. á að það sé hvorki drengilegt né heiðarlegt af þingmönnunum að halda fram falsrökum þess efnis að gjaldtakan sé brot á lögum, enda tveir Hæstaréttardómar sem staðfesti hið gagnstæða svo og niðurstöður starfshóps fimm ráðuneyta sem fjallaði um málið.
Vandséð er hvernig íslenska hagkerfið hefði þolað það þenslu- og framkvæmdaskeið sem enn stendur ef allt þetta fólk hefði ekki komið hingað og lagt okkur lið. Það er ekki lítið sem nýbúarnir hafa lagt af mörkum í verðmætasköpun þjóðarinnar að undanförnu og þar með til velferðar okkar ... Er líklegt að Microsoft eða Google setji hér upp netþjónabú og rannsóknar- og þróunarsetur ef fyrirtækin þurfa að bíða í þrjá til sex mánuði eftir dvalarleyfi fyrir sérfræðinga sem þau þurfa að fá til landsins frá Ameríku eða Indlandi?
Því miður hefur borið á því að stjórnmálamenn telja að ástandið á raforkumarkaði megi leysa með sértækum aðgerðum eða niðurgreiðslum úr ríkissjóði. Dæmi um slíkt eru sérsamningar við tiltekin fiskeldisfyrirtæki eða þá að kalla garðyrkju „græna stóriðju“ sem á þá væntanlega að vera forsenda þess að garðyrkjubændur eigi að fái raforku á sérkjörum á kostnað annarra. Slíkar hugmyndir eru dæmi um gamaldags pólitíska mismunun og leysa engan vanda.
Skilyrði þess að peningastefna, sem byggist á verðbólgumarkmiði geri sitt gagn, eru í grundvallaratriðum tvö. Í fyrsta lagi að Seðlabankinn sé sjálfstæður í ákvörðunum sínum og láti hvorki stjórnmálamenn né aðra hagsmunagæsluhópa hafa áhrif á þær. Annað skilyrðið er að Seðlabankinn hafi engin önnur markmið svo sem um gengi, atvinnustig, atvinnuleysi, launaþróun eða hagvöxt. Þar að auki er afar mikilvægt að Seðlabankinn njóti trausts og trúverðugleika.
Ekki hafa fengist nægilega skýrar upplýsingar frá stjórnvöldum um hvað á nákvæmlega að semja og viðræður ríkjanna vekja því margar spurningar. Ísland er eitt örfárra ríkja sem hafa viðurkennt Kína sem markaðshagkerfi í skilningi Alþjóðaviðskiptastofnunarinnar (WTO), með samkomulagi ríkjanna hinn 1. maí 2005. Evrópusambandið hefur ekki viljað viðurkenna Kína sem markaðshagkerfi af margvíslegum ástæðum.
Á Írlandi hefur verið mikill hagvöxtur undanfarin ár. Mun meiri raunar en á Íslandi. Eins og allir vita hafa Írar tekið upp evruna og eru því ekki lengur með sjálfstæða peningastjórn. Samkvæmt kenningum þeirra, sem tala fyrir svokallaðri sjálfstæðri peningastjórn smáþjóða, ættu Írar að vera í vondum málum. Samkvæmt því ættu Írar að hafa mikla þörf fyrir að hækka vexti upp úr öllu valdi til að verjast verðbólgu vegna mikils hagvaxtar.
Atkvæðagreiðsla um stækkun álversins í Straumsvík fór fram 31. mars. Niðurstaðan er sú að nei sögðu 6.382 (50,3%) en já sögðu 6.294 (49,7%). Munurinn er 88 atkvæði. Hafnfirðingar hafa með ótrúlega naumum meirihluta hafnað stækkun stærsta iðnfyrirtækis í bænum.
Lúðvík Geirsson, bæjarstjóri í Hafnarfirði segir atkvæðagreiðsluna „Mikilvægan áfanga í þróun íbúalýðræðis.“ Það er ástæða til að velta fyrir sér hver verður næsti áfangi í þróun íbúalýðræðis. Stóra spurningin hér hlýtur að vera sú hvort og við hvaða aðstæður slíkum íbúakosningum verður framvegis beitt í tengslum við uppbyggingu atvinnurekstrar í tíma og ótíma? Verða slíkar íbúakosningar teknar upp í öðrum sveitarfélögum eða einskorðaðar við Hafnarfjörð?
