Ályktun Iðnþings SI
Ályktun Iðnþings SI var samþykkt á aðalfundi samtakanna sem fór fram í Húsi atvinnulífsins í morgun.
Ályktun Iðnþings 2024
Lífskjör okkar í dag grundvallast á þáttum sem eitt sinn voru hugmyndir. Með stórhuga og áræðnum ákvörðunum fyrri áratuga var lagður grunnur að betri lífskjörum til framtíðar hér á landi og Íslandi komið í fremstu röð meðal þjóða. Við stöndum frammi fyrir fjölmörgum áskorunum og til þess að leysa þær þarf að taka stórar og mikilvægar ákvarðanir sem framtíðarkynslóðir munu njóta góðs af. Það er undir okkur komið að taka af skarið og sækja tækifærin sem öll hefjast með hugmynd.
Það er í þágu samfélagsins alls að íslenskur iðnaður sé samkeppnishæfur og að starfsumhverfi fyrirtækja á Íslandi sé skilvirkt, hagkvæmt og stöðugt. Íþyngjandi regluverk dregur úr samkeppnishæfni Íslands. Í nýlegri könnun Maskínu kemur í ljós að 77% aðspurðra í iðnaði telja regluverk meira íþyngjandi nú en fyrir áratug síðan. Gullhúðun á evrópuregluverki er of algeng hér á landi. Snúa þarf við blaðinu í innleiðingu á regluverki EES með því að einfalda eða afnema séríslenskar reglur.
Efnahagslegur stöðugleiki er stórt hagsmunamál iðnaðar. Há verðbólga og háir vextir hafa neikvæð áhrif á rekstur fyrirtækja sem og á hag almennings og hins opinbera. Brýnt er að ná tökum á hagstjórninni þannig að verðbólga lækki og forsendur skapist fyrir lækkun vaxta og stöðugleika til lengri tíma. Eftirspurn í hagkerfinu er mikil, meðal annars vegna vaxtar ýmissa atvinnugreina og mikillar fólksfjölgunar. Það á því að vera algjört forgangsmál nú að styrkja framboðshlið hagkerfisins til viðbótar við aðgerðir sem hægja á eftirspurn. Þetta er meðal annars gert með uppbyggingu innviða, þ.m.t. íbúða, auknu framboði af raforku og með því að fjölga iðn- og tækni- og raungreinamenntuðum (STEAM) á vinnumarkaði.
Staða orkumála á Íslandi er grafalvarleg. Framboð raforku mætir ekki núverandi þörf samfélagsins, m.a. iðnaðar og almennings, en sú staða er þegar orðin dragbítur á verðmætasköpun og farin að hafa neikvæð áhrif á samfélagið allt. Þá eru ótalin fjölmörg uppbyggingaráform um land allt sem eru stöðnuð vegna skorts á raforku. Þrátt fyrir metnaðarfull markmið um orkuskipti á Íslandi hefur olíunotkun aukist. Rjúfa verður áralanga kyrrstöðu í uppbyggingu virkjana og styrkja raforkuinnviði landsins í þágu öryggis og skilvirkni og bættrar orkunýtingar. Skömmtun og miðstýring mun ekki leysa þann vanda sem blasir við í raforkumálum landsins.
Uppsöfnuð viðhaldsskuld innviða nemur yfir 400 milljörðum króna, samkvæmt skýrslu SI og Félags ráðgjafarverkfræðinga. Náttúruöflin – veður, ofanflóð og jarðhræringar – hafa undanfarin ár minnt landsmenn á mikilvægi öruggra innviða. Iðnþing skorar á stjórnvöld að fjárfesta í innviðum landsins í takti við þörf samfélagsins og einfalda regluverk í þágu uppbyggingar.
Of fáar íbúðir hafa verið byggðar undanfarin ár miðað við þarfir samfélagsins. Framboðsskortur þrýstir verði upp sem ýtir undir verðbólgu og þar með fjármagnskostnað. Breytta hugsun þarf í skipulagsmálum til að taka tillit til hraðrar fjölgunar landsmanna og sveitarfélög þurfa að stórauka framboð af lóðum. Ríkisvaldið þarf að beita sér af enn meiri krafti til að greiða götu húsnæðisuppbyggingar. Halda þarf áfram að þróa stafrænar lausnir í kringum feril húsnæðisuppbyggingar til að auka skilvirkni og koma böndum á þá upplýsingaóreiðu sem ríkt hefur í málaflokknum.
Mikill skortur er á iðn- og tæknimenntuðum á vinnumarkaði. Menntakerfið hefur ekki mætt þörfum iðnaðar og því hefur þurft að laða alþjóðlega sérfræðinga með færni til landsins til að skapa verðmæti hér. Um 600-1.000 umsóknum um iðnnám er hafnað ár hvert og 9.000 sérfræðinga vantar til starfa í hugverkaiðnaði næstu fimm árin. Auka þarf fjármagn til iðn- og tæknináms og byggja upp betri aðstöðu til að mennta aukinn fjölda nemenda. Niðurstöður PISA kannana benda til þess að átak þurfi í grunnmenntun með áherslu á lestur og stærðfræði. Með því að opna skólakerfið fyrir menntatækni og samstarfi við einkaaðila um námsgagnagerð er hægt að bæta úr og þurfa stjórnvöld að greiða götu slíkra lausna inn í skólakerfið.
Á fáeinum árum hefur hugverkaiðnaður vaxið mjög og er nú fjórða stoð útflutnings. Með því að skapa áframhaldandi góð skilyrði til fjárfestingar í nýsköpun hér á landi sem leiðir til þess að stórum hugmyndum er hrint í framkvæmd gæti hugverkaiðnaður orðið verðmætasta stoð útflutnings við lok þessa áratugar. Skattahvatar vegna rannsókna og þróunar hafa skipt sköpum við að efla hugverkaiðnað og festa þarf núverandi fyrirkomulag í sessi til að tryggja fyrirsjáanleika og gefa fyrirtækjum möguleika á því að skipuleggja fjárfestingar og starfsemi fram í tímann.