Árangur og áskoranir í iðnmenntun
Magnús Hilmar Helgason, Arna Arnardóttir og Vignir Steinþór Halldórsson sem öll sitja í stjórn Samtaka iðnaðarins segja í grein á Vísi undir yfirskriftinni Árangur og áskoranir í iðnmenntun að á síðustu árum hafi orðið algjör breyting í kynningu og aðsókn að iðnnámi á Íslandi. Með iðnnámi opnist fjölmargar dyr hvort heldur sem sé inn í atvinnulífið eða í áframhaldandi nám og þau tækifæri sem það gefi séu eftirsótt. Þau segja að með samstarfi Samtaka iðnaðarins og stjórnvalda hafi tækifærin verið kynnt og kerfislægum hindrunum verið rutt úr vegi. Skólarnir sjálfir hafi einnig lagt mikið af mörkum til þess að laða til sín nemendur. Þetta hafi stóraukið aðsókn að iðnnámi og fært Ísland nær öðrum löndum í þeim efnum. Næsta ríkisstjórn þurfi að halda áfram þessu góða starfi og tryggja það að hægt verði að taka við fleiri nemendum svo fleirum standi þessi tækifæri til boða. Þetta séu áskoranir sem bíði úrlausnar.
Áhyggjuefni að hafna 1.000 umsóknum árlega þegar vantar fleiri iðnmenntaða
Í greininni kemur fram að Verkmenntaskólinn á Austurlandi hafi nýverið fengið Íslensku menntaverðlaunin fyrir sitt framlag til samstarf við grunnskólana í Fjarðarbyggð en með því hafi aðsókn að iðnnámi stóraukist. Þau segja að mörg fleiri dæmi séu um spennandi þróun í skólastarfi sem veki áhuga nemenda. Aðsókn að iðnnámi hafi vaxið verulega undanfarin ár, sem sé í senn fagnaðarefni og áskorun. Á fimm árum hafi útskrifuðum úr iðnnámi fjölgað um 70%. Á síðasta ári sóttu 2.460 einstaklingar um iðnnám en skortur á fjármagni og húsnæði hafi leitt til þess að allt að 1.000 umsóknum sé hafnað árlega. Þetta er áhyggjuefni, ekki síst þegar horft er til þess að það vanti fleiri iðnmenntaða á vinnumarkaðinn.
Ísland eftirbátur annarra OECD-ríkja þegar kemur að fjármagni til iðnmenntunar
Þá segja höfundar greinarinnar að í flestum greinum iðnmenntunar skorti fagfólk á vinnumarkað. Nýlegar greiningar Samtaka iðnaðarins sýni að 800 rafvirkja og 360 pípara vanti á næstu fimm árum til að mæta vexti í byggingariðnaði og orkuskiptum, svo dæmi séu tekin. Það sé útilokað að menntakerfið geti annað þessari eftirspurn nema eitthvað breytist. Þetta misræmi milli framboðs og eftirspurnar dragi úr möguleikum atvinnulífsins til vaxtar og nýsköpunar og dragi úr getu til að byggja upp samfélagið í takt við þarfir. Þau segja í greininni að Ísland sé eftirbátur annarra OECD-ríkja þegar komi að fjármagni til iðnmenntunar. Aðeins 7% útgjalda til menntamála fara til iðnnáms hér á landi, samanborið við 10% á Norðurlöndum. Það sé ánægjulegt að sjá stjórnvöld taki skref í rétta átt með áformum um stækkun verknámsskóla um land allt og nýju húsnæði fyrir Tækniskólann. Hins vegar sé ljóst að það þurfi aukið fjármagn til skólanna svo hægt sé að kenna fleiri nemendum.
Efla eftirlit með starfsemi réttindalausra til að tryggja öryggi og fagmennsku
Einnig segja höfundar greinarinnar að það sé ekki nóg að fjölga nemaplássum og byggja nýtt húsnæði – gæta þurfi að gæðum námsins og tryggja réttindi sem fylgi löggildingu iðngreina. Það séu skrýtin skilaboð stjórnvalda að hvetja einstaklinga til að fara í iðnnám og sækja sér réttindi en láta það svo óátalið að réttindalausir starfi við sömu iðn. Stjórnvöld þurfi að efla eftirlit með starfsemi réttindalausra til að tryggja öryggi og fagmennsku. Hljóð og mynd verði að fara saman.
Í niðurlagi greinarinnar segja höfundarnir þrír að iðnmenntun sé ein undirstaða velferðar og framfara. Næsta ríkisstjórn þurfi að fylgja eftir góðu starfi undanfarinna ára og taka frumkvæði í því að fjármagna iðnnámið betur, fjölga nemaplássum og efla eftirlit með réttindalausum. „Það var ánægjulegt að sjá það á kosningafundi Samtaka iðnaðarins nýverið að allir flokkar deila þessari sýn. Með samstilltu átaki getum við tryggt að næsta kynslóð iðnmenntaðra verði betur undirbúin til að takast á við áskoranir framtíðarinnar.“
Vísir, 25. nóvember 2024.