Ársfundur Samáls – Stoð í áli
Á ársfundi Samáls var fjallað var um stöðu og framtíð áliðnaðarins með áherslu á hringrásina frá framleiðslu til fjölbreyttrar notkunar og endurvinnslu. Samhliða var sýning á stoðtækjum Össurar þar sem ál gegnir mikilvægu hlutverki.
Ragnar Guðmundsson, formaður Samáls sagði í ávarpi styrkleika íslensks samfélags til aukinnar atvinnusóknar og uppbyggingar einkum liggja á þremur sviðum; sjávarútvegi, ferðamennsku og grænum orkuiðnaði. „Þetta eru meginstoðirnir og uppbygging þeirra getur og á að fara saman. Þetta eru styrkar stoðir sem framþróun, nýsköpun og sprotastarf byggir á. Grunnforsendan er alltaf öflugir grunnatvinnuvegir.“
Benti hann á að uppbygging raforkuframleiðslu á Íslandi hefði skapað verðmæti upp á hundruð milljarða. Þessi verðmæti ætti íslenska þjóðin. Mikill meirihluti orku Landsvirkjunar væri keypt af álfyrirtækjum og samstarfið hafi verið gott og farsælt í fimm áratugi. Þeir samingar sem gerðir hefðu verið væru þjóðinni hagstæðir, skiluðu gríðarlega góðri afkomu og þúsundum traustra og vel launaðra starfa.
Tækifæri til framfara
Bjarni Benediktsson, fjármálaráðherra sagði áliðnaðinn eina þeirra meginstoða sem efnahagslífið þyrfti við. Áður hafi sjávarútvegurinn nær einn staðið undir afkomu þjóðarinnar en nú búum við við gróskumikinn orkuiðnað, ferðaþjónustan sé í örum vexti og fjölbreytni atvinnustarfseminnar fari vaxandi á fleiri sviðum. Sagði hann ál- og orkuiðnaðinn í landinu hafa á tæpri hálfri öld treyst grundvöll íslensks efnahagslífs svo um munaði, gert verðmætasköpunina fjölbreyttari, gert sveiflur í hagkerfinu viðráðanlegri og opnað á fleiri tækifæri til framfara á sviði tækni, vísinda og nýsköpunar almennt.
Stoð í áli
Á fundinum ræddu vöruhönnuðirnir María G. Sveinbjörnsdóttir og Bjarni Andrésson notkun áls í stoðtækjum Össurar, en þar gegnir álið veigamiklu hlutverki vegna léttleika síns og styrkleika. Össur rekur eitt fullkomnasta renniverkstæði á Norðurlöndum og notar um 80 tonn af áli í framleiðsluna en það svarar til um 13,5 kílómetra af stöngum. Þar hafa risastór tæki verið smíðuð utan um framleiðslu á einum bolta eða íhlutum úr áli – nákvæmnin slík að engu má skeika. Enda hafa stoðfæturnir verið notaðir við krefjandi aðstæður, svo sem við að klífa Kilimanjaro, göngu á Suðurskautinu og brimbrettaiðkun á Havaí.
Íslenskt ál dregur úr losun gróðurhúsalofttegunda
Þröstur Guðmundsson, PhD og framkvæmdastjóri álsviðs HRV kynnti útreikninga sem sýndu að heildarlosun frá íslenskum álverum væri sexfalt minni en sambærilegra álvera sem reist hefðu verið í Mið-Austurlöndum og knúin væru af gasorku. Þá væri hún tífalt minni á Íslandi en frá álverum sem knúin væru með kolaorku í Kína.
Þröstur benti á að yfir 50% af öllu áli sem framleitt væri á Íslandi færi í bílaframleiðslu í Evrópu. Þar sem ál væri léttur málmur, þá drægi það mikið úr orkuþörf bílanna og þar með losun gróðurhúsalofttegunda. Sparnaðurinn væri tvöfalt meiri en sem næmi losuninni við frumframleiðslu álsins hér á landi. Ef tekið væri með í myndina að ál má endurvinna nær endalaust og að ál sem færi í samgöngutæki væri nýtt aftur og aftur, þá mætti reikna með að sparnaðurinn í losun væri sextánfaldur á við losunina sem yrði við frumframleiðslu álsins hér á landi.
Vöruþróun og rannsóknir í flugvélaframleiðslu
Daniel Goodman markaðsstjóri Alcoa í flugsamgöngum flutti líflegt erindi, sem bar yfirskriftina „Aerospace Aluminium: The Empire Strikes Back“ þar sem hann ræddi framtíð áls í flugi. Fyrir fáeinum árum kynnti flugvélaframleiðandinn Boeing þotuna Dreamliner til sögunnar, en einungis 20% hennar eru úr áli og var hún engu að síður sögð 20% léttari en fyrirrennarar hennar. Töldu sumir að það markaði endalok áls í farþegaflugi.
Þær spár hafa ekki gengið eftir og sagði Goodman ástæðuna tvíþætta, annarsvegar hefðu önnur efni ekki staðið undir væntingum og hinsvegar hefðu álframleiðendur brugðist við með vöruþróun, rannsóknum og nýsköpun, sem ylli því að þotur sem væru að uppistöðu til úr áli væru enn þær léttustu á markaðnum, auk þess sem umsjónar- og rekstrarkostnaður væri lægstur á þeim vélum. Ál yrði því að minnsta kosti um fyrirsjáanlega framtíð sá efniviður sem flugvélaframleiðendur byggðu á.