Fordæmalaust og nauðsynlegt að áfrýja að mati SAFL
Samtök fyrirtækja í landbúnaði, SAFL, sem eru aðilarsamtök SI hafa lýst yfir vonbrigðum með niðurstöðu dóms Héraðsdóms Reykjavíkur, mál nr. E-4202/2024, sem féll þann 18. nóvember sl. Dómurinn fjallaði um nýlega breytingu á búvörulögum nr. 99/1993 sem samþykkt var með lögum frá Alþingi.
Fordæmalaus niðurstaða
Á vef SAFL kemur fram að um sé að ræða fordæmalausa stöðu þar sem framhaldið velti á viðbrögðum Samkeppniseftirlitsins. Samkeppniseftirlitið hafi nú sent kjötafurðastöðvum bréf þar sem farið er fram á eftirfarandi:
- Að stöðva þegar í stað hvers konar aðgerðir eða háttsemi sem farið getur gegn samkeppnislögum og stofnast hefur til á grundvelli umræddra undanþáguheimilda.
- Óskað er eftir upplýsingum hvort viðkomandi fyrirtæki hafi verið skilgreint sem framleiðendafélag í skilningi búvörulaga, en samkvæmt lagabreytingunum var það forsenda þess að kjötafurðastöðvar gætu nýtt sér undanþáguheimildirnar.
- Hafi viðkomandi kjötafurðastöð ráðist í samruna eða samstarf á grundvelli undanþáguheimildanna er lagt fyrir fyrirtækið að varðveita allar upplýsingar og gögn sem varpa ljósi á þá háttsemi sem í hlut á. Í því sambandi er vakin athygli á því að það getur varðað fyrirtæki stjórnvaldssektum og einstaklinga refsingu að koma undan eða gera á annan hátt ónothæf gögn sem hafa þýðingu í síðari rannsóknum.
SAFL hefur sent bréf til stjórnar Samkeppniseftirlitsins þar sem farið er fram á að dómi héraðsdóms verði áfrýjað beint til Hæstaréttar svo fljótt sem unnt er og bendir á að málið fékk flýtimeðferð fyrir héraðsdómi.
Á vef SAFL segir að telja verði að breytingar atvinnuveganefndar hafi rúmast innan þess ramma sem lagður var við framlagningu frumvarpsins á Alþingi en þar sagði matvælaráðherra: „Ég held að þetta sé gott dæmi um mál sem þingið á að taka til kostanna og sýna hvað í því býr og sýna hvað frumvarpið hefur að geyma þegar það er dregið úr því það mesta og mikilvægasta sem kemur til með að styðja við markmiðin sem við erum sammála um hér.“
Þá hefur einnig komið fram að dómurinn sé þvert á það sem fram kemur í minnisblaði skrifstofu Alþingis en þar segir: „Telja verður að þær breytingartillögur sem atvinnuveganefnd hefur haft til umfjöllunar uppfylli skilyrði stjórnskipunar um efnisleg tengsl og auðkenningu við það frumvarp sem nefndin hefur haft til athugunar. Samþykkt þeirra virðist ekki ganga gegn áskilnaði 44. gr. stjskr. um þrjár umræður lagafrumvarps.“
Áfrýjun nauðsynleg að mati SAFL
Að mati SAFL er töluverð réttaróvissa sem fylgir þessari fordæmalausu niðurstöðu í héraði. Enda hafi Alþingi starfað sem virkur löggjafi um áraraðir og breytt lagafrumvörpum við meðferð þeirra á þingi, sé þess þörf. Ríki því óvissa um gildi fjölmargra laga sem sætt hafi breytingum við þinglega meðferð. Nauðsynlegt sé að fá úr því skorið á æðra dómstigi hvort slíkt fæst staðist og samræmist stjórnarskrá og lögum um þingsköp Alþingis. Eða hvort lög um þingsköp og breytingar sem þar séu heimilar standist einfaldlega ekki nýjar kröfur dómstóla um þinglega meðferð lagafrumvarpa.
Á vefsíðu SAFL er hægt að nálgast frekari upplýsingar.