Kalla eftir aðgerðum til að tryggja framboð sérfræðinga
Samtök iðnaðarins kalla eftir markvissum aðgerðum stjórnvalda til að tryggja að framboð sérfræðinga haldist í hendur við vöxt hugverkaiðnaðar. Þetta segja Erla Tinna Stefánsdóttir, viðskiptastjóri á iðnaðar- og hugverkasviði SI, og Hulda Birna Kjærnested Baldursdóttir, sérfræðingur í mennta- og mannauðsmálum SI, í grein á Vísi með yfirskriftinni Vöxtur hugverkaiðnaðar á biðstofunni. Þær segja að hugverkaiðnaður hafi vaxið hratt á undanförnum árum og fest sig í sessi sem fjórða stoð útflutnings þjóðarbúsins. Mikil tækifæri séu til frekari vaxtar í greininni en hún glími við skort á sérfræðimenntuðu starfsfólki. Vegna þess að innlent menntakerfi nær ekki að mæta þörf greinarinnar fyrir mannauði sé þörf á sækja það vinnuafl erlendis frá. Umsóknarferli um dvalar- og atvinnuleyfi séu hins vegar flókin, tímafrek og ófyrirsjáanleg. Þetta skapi óvissu og tafir sem dragi úr vaxtarmöguleikum fyrirtækja í greininni.
Hugverkaiðnaður gæti aftur tvöfaldað útflutningstekjur á næstu fimm árum
Í grein Erlu og Huldu kemur fram að árið 2024 hafi útflutningstekjur hugverkaiðnaðar verið 309 milljarðar króna og hafi tvöfaldast á aðeins fimm árum. Útflutningstekjur greinarinnar hafi aldrei áður verið þetta háar. Með vexti greinarinnar sé hagkerfið að verða hugverkadrifið og ef rétt sé haldið á spilunum eru tækifærin til frekari vaxtar óþrjótandi til hagsbóta fyrir lífsgæði landsmanna. Þær segja að ef áætlanir fyrirtækjanna í greininni gangi eftir mun greinin tvöfalda útflutningstekjur sínar aftur á næstu fimm árum og að líkindum verða verðmætasta útflutningstoð hagkerfisins.
Sérfræðimenntað starfsfólk lykillinn
Þá segja þær í greininni að sérfræðimenntað starfsfólk sé lykillinn að þessari þróun en fyrirtæki í greininni eiga erfitt með að manna mikilvæg störf. Fyrirtækin nefni bæði tæknigreinar og stuðningshlutverk, til að mynda sé þörf fyrir forritara, sérfræðinga í stafrænni vöruþróun, viðmótshönnuði, gervigreindarsérfræðinga, rafmagnsverkfræðinga, sérfræðinga í mekatróník, reynslumikla sölumenn og markaðsfólk með alþjóðlega sýn, ásamt sérfræðingum í gæðastjórnun og sjálfbærni.
Dýrmæt tækifæri glatast í bið eftir úrlausn umsókna
Í grein Erlu og Huldu kemur fram að Samtök iðnaðarins hafi á síðastliðnum árum ítrekað bent á þessa þróun og gáfu m.a. út greiningu árið 2024 byggða á könnun á meðal félagsmanna í greininni sem sýndi fram á að fyrirtækin þyrftu að fjölga sérfræðingum um allt að 9.000 á næstu fimm árum til að fylgja eftir vaxtaáætlunum sínum. Þær segja að mörg fyrirtæki í hugverkaiðnaði bíði nú eftir úrlausn umsókna og í þeirri bið glatist dýrmæt tækifæri til vaxtar. Það skiptir máli að Ísland bjóði upp á samkeppnishæf skilyrði annars bíði vaxtartækifæri greinarinnar á biðstofunni. Auðlind hugverkaiðnaðarins sé hugvit og nýsköpun sem byggi á rannsóknar- og þróunarstarfi. Þá segja þær að í greininni sé framleiðni meiri en að jafnaði í öðrum greinum hagkerfisins og viðfangsefni hennar mörg hver að finna lausnir á helstu áskorunum samfélagsins hvort sem er í loftslagsmálum, heilbrigðisþjónustu eða innviðum.
Aðgerðir nauðsynlegar til að tryggja nægjanlegt framboð sérfræðinga
Í niðurlagi greinarinnar segja þær Erla og Hulda að leiðin til að auka lífsgæði landsmanna sé að styðja við áframhaldandi vöxt hugverkaiðnaðar. Til þess þurfi að tryggja að nægjanlegt framboð sérfræðinga sé fyrir hendi. Það krefst bæði öflugs menntakerfis og markvissra aðgerða til að einfalda aðgengi að alþjóðlegum sérfræðingum. Þær segja að Samtök iðnaðarins leggi áherslu á að slíkar aðgerðir séu nauðsynlegar ef nýsköpun, verðmætasköpun og útflutningur á grunni hugverka eigi að halda áfram að vaxa í þágu íslensks samfélags.
Vísir, 10. apríl 2025.