Innanríkisráðherra láti bjóða út eina brú!
Grein eftir Sigþór Sigurðsson, formann Mannvirkis
Síðan bankahrunið reið yfir okkur Íslendinga hafa ráðamenn að eigin sögn barist við að rétta af stöðuna og koma lagi á reksturinn. Um sumt hefur vafalaust eitthvað miðað en eitt hefur algjörlega farið fram hjá okkar ágætu ráðamönnum. Það er að úr þessari kreppu munum aldrei komast án þess að fjárfestingar fari af stað, arðbærar fjárfestingar sem skila vinnu og veltu strax og samfélagslegum arði til lengri tíma litið. Fjárfestingar skila arði til samfélagsins í formi skatta af rekstri þeim sem fjárfestingin miðar að eða samfélagslegum sparnaði ef fjárfestingin er þess eðlis að ekki fylgja henni rekstur og störf til lengri tíma litið. Ekki þarf að fjölyrða um fjárfestingar einkaaðila og fyrirtækja. Þar er allt stopp hvort sem um stórar eða smáar hugmyndir er að ræða. Ráðherrar hafa rætt fjálglega um hverja stórframkvæmdina á fætur annarri sem eiga að fara bráðlega af stað en nú geta menn ekki blekkt þjóðina lengur. Þrjú ár eru að verða liðin frá hruni og engin verkefni eru farin af stað eða í þann mund að fara af stað. Um er að kenna gjaldeyrishöftum, þrefi um raforkuöflun og raforkuverð og mörgum öðrum hindrunum sem hefur ekki verið rutt úr vegi, sama hvað menn segja. Stöðugleikasáttmálar og samningar við atvinnulífið eru marg- og þverbrotnir. Þá verður að líta til opinberra framkvæmda enda hefur margoft verið bent á að ein hraðvirkasta og besta leiðin til að slá á kreppuástand er innspýting ríkis í arðbær verkefni í vegagerð og öðrum innviðum samfélagsins. Þetta er sú aðferð sem flest vestræn ríki hafa beitt síðan í kreppunni miklu á fyrri hluta síðustu aldar. Þetta er svona hagfræði 101 – hvernig ríkið örvar eftirspurn í kreppu, en heldur að sér höndum í þenslu.
Betur væri ef alþingismenn, sveitarstjórnarmenn og ráðherrar myndu láta svo lítið að lesa þó ekki væri nema eina einfalda kennslubók í hagfræði fyrir menntaskólanema. Þá væri líklega betur komið fyrir okkur Íslendingum. Snögg hemlun ríkis og sveitarfélaga í öllu sem lýtur að framkvæmdum snardýpkar kreppuna og gerir hana miklu verri en þurft hefði að vera.
Fyrir nokkrum misserum hafði þáverandi samgönguráðherra lagt drög að metnaðarfullu verkefni þar sem helstu umferðaræðum út úr höfuðborginni skyldi komið inn í 21. öldina. Einnig átti að halda áfram með bráðnauðsynlegar lagfæringar á frumstæðu vegakerfi okkar um land allt. Hörmuleg slys verða nánast daglega nú yfir sumartímann þegar umferðin er sem mest á þröngum vegunum. Verktakar sem sinna verkum eins og hér hafa verið nefnd hafa ekki orðið varir við eitt einasta verkefni. Segi og skrifa: ekki eitt. Það er komið fram á mitt sumar og ráðamenn komnir í sumarfrí fram í ágúst eða lengur en eins og menn vita er sumarið besti tíminn til framkvæmda á Íslandi.
Ráðherra sem, því miður leyfi ég mér að segja, tók við samgöngumálum hér á landi hefur ítrekað komið fram með stóryrði um verktakaiðnaðinn sem lýsa ekki bara algjörri vanþekkingu á greininni heldur líka fordómum og dónaskap. Niðrandi tal um stórverktaka, kúlulán og annað bull er ekki sæmandi ráðamanni í hans stöðu. Það eru engir stórverktakar á Íslandi lengur, hafi þeir einhverntíma verið til. Stór og mikilvæg atvinnugrein sem staðið hefur undir allt að 10-15% landsframleiðslunnar er nánast þurrkuð út. Engir starfsmenn í öðrum atvinnugreinum hafa upplifað annað eins hrun. Hundruð fyrirtækja eru gjaldþrota og þau sem eftir eru berjast fyrir lífi sínu. Þúsundir hafa misst vinnuna og atgervisflótti er slíkur að stór hætta er á að verktakaiðnaðurinn tapi stórum hluta af þeirri verkþekkingu sem byggð hefur verið upp.
Tal um kúlulán í þessu sambandi er skammarlegur popúlismi sem gerir út á reiði almennings og það er gremjulegt að enginn blaða- eða fréttamaður hafi þor til að andmæla hæstvirtum ráðherra. Það er vitað að lífeyrissjóðir landsins verða að koma sínu fé í arðbær verkefni. Það er talið að milli 10-15 milljarðar komi inn í kerfið í hverjum einasta mánuði. Í okkar lokaða hagkerfi verða til mörghundruð milljarðar á næstu árum, reyndar í formi íslenskra króna. Ein leiðin til að láta þessa peninga vinna er að fjárfesta í íslensku grjóti og sementi, íslensku vinnuafli og íslenskum vinnuvélum því þær standa hundruðum saman á hafnarbökkunum. Arðbærar vegaframkvæmdir geta gert kraftaverk í ástandi eins og nú. Ég skora á hæstvirtan innanríkisráðherra að láta að minnsta kosti bjóða út eins og eina einbreiða brú og breyta henni í tvíbreiða áður en hann fer í sumarfrí.