Vilja byggja lífskjarasókn á nýsköpun og hugverkum
„Við formenn BHM, heildarsamtaka 28 stéttarfélaga háskólamenntaðra, og SI, samtaka 1.400 fyrirtækja og félaga sjálfstætt starfandi, erum sammála um að stóraukin nýsköpun og aukin hlutdeild hugvits og menntunar í verðmætasköpun Íslands sé helsta leiðin að auknum lífsgæðum Íslendinga og aukinni samkeppnishæfni landsins. Byggjum lífskjarasókn til framtíðar á nýsköpun og hugverkum og vörðum leiðina að því markmiði saman.“ Þetta segja Árni Sigurjónsson, formaður SI, og Friðrik Jónsson, formaður BHM, í grein í helgarútgáfu Morgunblaðsins undir yfirskriftinni Sókn nýsköpunar og hugverkaiðnaðar - þar getum við verið sammála.
Þeir segja atvinnuleysi og deilur á vinnumarkaði hafi sett sinn svip á þennan áratug en forsvarsmenn atvinnulífs og launafólks muni halda áfram að takast á um sjálfbærni launa, kjör og réttindi, eðli málsins samkvæmt. Mikilvægt sé þó, í kjölfar heimsfaraldurs, að við stöldrum við, slíðrum sverðin og aukum samtal og samvinnu á vinnumarkaði um þau málefni sem standi utan kjarasamninga og varði heildarhag.
Skortur á sérfræðiþekkingu stendur vexti hugverkaiðnaðar fyrir þrifum
Í grein þeirra Árna og Friðriks segir að Ísland sé harðbýlt land og hagkerfið lítið og einhæft. Um 70% útflutningstekna þjóðarinnar á síðustu fimm árum megi rekja beint eða óbeint til náttúruauðlinda landsins en fiskurinn, orkusækinn iðnaður og ferðaþjónustan tengjast öll nytjum náttúrunnar. Tekjur af náttúruauðlindunum hafi vissulega fært okkur í flokk efnuðustu þjóða heims en leiðin að auknum stöðugleika og hagsæld á Íslandi til framtíðar sé að auka fjölbreytni í útflutningsatvinnuvegum. Þá segir að nú sæe hugverkaiðnaður orðinn fjórða stoð útflutningstekna íslenska þjóðarbúsins til viðbótar við orkusækinn iðnað, sjávarútveg og ferðaþjónustu. Hugverkaiðnaður hafur skapað 16% af útflutningstekjum síðasta árs og vöxtur undanfarinna ára sýni að í hugverkaiðnaði felist raunveruleg tækifæri fyrir Ísland. Skortur á sérfræðiþekkingu á ýmsum sviðum hér á landi standi vexti hugverkaiðnaðar fyrir þrifum. Helsta leiðin til þess að undirbyggja áfram nýsköpunardrifinn hagvöxt framtíðar sé að leggja áherslu á menntun, liðka verulega frekar fyrir komu reynslumikilla sérfræðinga til landsins, skapa rétta efnahagslega hvata og setja háframleiðnistörf í fyrsta sæti í atvinnustefnu þjóðarinnar. Jafnframt segja þeir að fyrir hvern reynslumikinn sérfræðing sem komi hingað til lands til að starfa, verði til fjölmörg afleidd störf. „Við eigum vissulega mörg framsækin fyrirtæki í hugverkaiðnaði nú þegar en þurfum að gera enn betur.“
Hið opinbera haldi áfram að styðja við framsækin hugverka- og hátæknifyrirtæki
Þá kemur fram í greininni að ef markmið um nýsköpunar- og hugverkadrifið hagkerfi eigi að nást þurfi að huga að umbótum á mörgum sviðum. Styrkja þurfi einstaklingsmiðað nám og rækta hæfileika einstaklinga á öllum skólastigum. Auka þurfi gæði háskólanáms og treysta tengsl atvinnulífs, heildarsamtaka launafólks og menntakerfisins. Starfsumhverfi og starfsaðstæður á Íslandi verði að vera með því besta sem þekkist svo hæfileikaríkir sérfræðingar af öllum þjóðernum sjái hag sinn í að starfa fyrir íslensk fyrirtæki.
Jafnframt segja þeir Árni og Friðrik að hið opinbera þurfi að halda áfram að styðja við framsækin hugverka- og hátæknifyrirtæki með því að hlúa að hvötum til nýsköpunar og festa endurgreiðslur vegna rannsókna og þróunar í sessi til frambúðar. Þannig verði til ný, verðmæt og eftirsótt störf. Fengin reynsla varði bjarta leið og nú þurfi að bæta í. „Ný ríkisstjórn þarf umfram allt að marka metnaðarfulla stefnu um leiðina fram á við í samstarfi við ábyrga aðila vinnumarkaðar.“
Hér er hægt að nálgast greinina í heild sinni.
Morgunblaðið, 13. nóvember 2021.
