Fagna beitingu nýrrar aðferðafræði fyrir Þjóðarhöll
Halldór Eiríksson, formaður Samtaka arkitektastofa, Reynir Sævarsson, formaður Félags ráðgjafarverkfræðinga, og Sigþór Sigurðsson, formaður Mannvirkis – félags verktaka, segja í grein á Vísi að það sé fagnaðarefni að sjá afurð mikillar vinnu fulltrúa framangreindra félaga beitt í svo stórri byggingu sem Þjóðarhöllin er. Þó skoðanir kunni að vera skiptar á byggingunni sé eitt víst að sú umræða verði byggð á mun sterkari grunni en áður hafi verið í ljósi þeirrar aðferðarfræði sem beitt sé við gerð kostnaðaráætlunar Þjóðarhallarinnar. „Við verðum nær því að ræða hvað Þjóðarhöllin mun mögulega kosta.“
Umræða um kostnað tekin út frá sömu forsendum
Í greininni segja þeir að ætlaður kostnaður við byggingu nýrrar Þjóðarhallar sé 15 milljarðar króna samkvæmt nýlegri kynningu forsætisráðuneytisins, mennta- og barnamálaráðuneytisins og Reykjavíkurborgar. Framkvæmdin sé umfangsmikil í samanburði við önnur mannvirki sem byggð hafi verið á Íslandi. Ekki síst af þeirri ástæðu sé ljóst að mannvirkið verður í umræðunni á næstunni. Ein grunnforsenda þess að unnt sé að skiptast á skoðunum um kostnað framkvæmdarinnar, og annarra framkvæmda ef því er að skipta, sé að allir þátttakendur þeirrar umræðu séu að tala út frá sömu forsendum. Á þetta hafi oft skort og sé það miður.
Sameiginlegur skilningur með samræmdri aðferðarfræði
Þeir segja í grein sinni að góð kostnaðaráætlun sé grundvöllur réttrar ákvarðanatöku en slík áætlun verði aldrei betri en þær upplýsingar sem hún byggi á. Hingað til hafi aðferðarfræði kostnaðaráætlunargerðar ekki verið samræmd hér á landi sem skapað hafi mismunandi skilning á þýðingu slíkra áætlana. Þeir segja að mati félagsmanna innan raða Félags ráðgjafarverkfræðinga, Mannvirkis – félags verktaka og Samtaka arkitektastofa hafi því verið nauðsynlegt að koma á fót samræmdri aðferðarfræði við gerð kostnaðaráætlana sem ætlað sé að skapa sameiginlegan skilning allra hagaðila, skilgreina viðmið og forsendur auk þess að tryggja aukinn rekjanleika þegar raunkostnaður framkvæmda sé borinn saman við þær kostnaðaráætlanir sem liggja að baki ákvörðun að ráðast í tiltekna framkvæmd.
Staðlaðir verkferlar til að hámarka gæði áætlana
Þá kemur fram í greininni að stjórnir framangreindra félaga hafi sett saman vinnuhóp sem falið var það verkefni að móta grunn að nýrri samræmdri aðferðarfræði við gerð kostnaðaráætlana og skyldi verklagið styðjast við viðmið og staðla Association of the Advancement of Cost Engineering (AACE). Staðlaðir verkferlar AACE hafi það að markmiði að hámarka gæði áætlana og skilgreina stærð vikmarka, allt eftir þroska þeirra gagna sem kostnaðaráætlunin byggi á. Í greininni kemur fram að afurð vinnuhópsins, kostnadur.is, hafi verið kynnt í október sl. og séu gerðar miklar væntingar til notkunar hennar, hvort sem um sé að ræða verkkaupa, verkfræðinga, arkitekta eða verktaka. Afurðin sé hins vegar ekki síður mikilvæg öðrum þeim sem fjalli um verklegar framkvæmdir hvort sem um ræði almenning, fjölmiða eða aðra hagaðila.
Kostnaðaráætlun á bilinu 12,75-18,75 milljarðar króna
Jafnframt segja þeir í greininni að í skýrslu Framkvæmdanefndar um Þjóðarhöll komi fram að Verkís hafi unnið kostnaðaráætlun vegna byggingar Þjóðarhallar og við áætlun og útreikning á stofnkostnaði byggingar hallarinnar sé miðað við flokkun og skráningu forsendna úr hugtakaskrá sem byggi á framangreindri aðferðarfræði og afurð vinnuhópsins. Efni skýrslunnar útskýri með góðum hætti aðferðarfræðina sem beitt sé við kostnaðaráætlanagerðina, forsendum sem liggi henni að baki og væntanlegan kostnað byggingar Þjóðarhallarinnar. Þar sem verkefnið sé enn stutt á veg komið og hönnun þess ekki hafin sé ljóst að ýmsir þættir geti haft áhrif á endanlegan kostnað og vikmörk áætlunarinnar. Þeir segja að vegna þessa sé áætlunin sett í fjórða flokk, af fimm, og séu því vikmörk kostnaðaráætlunarinnar metin til neðri marka sem -15% og efri marka sem +25%. Það þýði að eiginleg kostnaðaráætlun sé á bilinu 12,75 milljarðar króna til 18,75 milljarðar króna. Byggjast þessi vikmörk á áðurnefndri aðferðarfræði og því að ekki sé unnt að veita nákvæmari kostnaðaráætlun á þessu stigi máls, miðað við þroska verkefnisins og þeirra gagna sem liggi þar að baki enda verkefnið enn á frumstigi. Eftir því sem verkefninu vindi fram verði endanlegur kostnaður skýrari enda þroskast forsendur og gögn eftir því sem líði á undirbúning verkefnisins, hönnun þess og framkvæmd.
Vísir, 20. janúar 2023.