Orkumálastjóri skipar fyrirtækjum í fylkingar
Sigurður Hannesson, framkvæmdastjóri SI, skrifar á nýársdag grein á Vísi með yfirskriftinni Orkumálastjóri skipar fyrirtækjum í fylkingar. Í greininni eru leiðréttar rangfærslur um afstöðu SI sem koma fram í grein orkumálastjóra sem birt var sama dag á Vísi. Sigurður segir í grein sinni að þar efni orkumálastjóri til óþarfa átaka um markmið sem eiga að vera sameiginleg - að auka vægi grænnar orku á Íslandi. Í grein orkumálastjóra sé kvartað undan málefnalegri umræðu um orkumál á Íslandi, umræðu sem sé löngu tímabær með hliðsjón af þeirri alvarlegu stöðu sem uppi sé. Í lýðræðissamfélagi sé ekki bara eðlilegt heldur nauðsynlegt að skiptast á skoðunum.
Sigurður segir stöðu orkumála á Íslandi vera alvarlega eftir kyrrstöðu um árabil. Meiri olíu hafi verið brennt hér á landi á nýliðnu ári en árin áður með tilheyrandi aukinni losun gróðurhúsalofttegunda. Þriðja veturinn í röð séu skerðingar á afhendingu raforku og tjónið vegna tapaðra útflutningstekna sé mælt í tugum milljarða. Einnig hafi verið bent á að þröng staða í raforkumálum hamli atvinnuuppbyggingu um allt land. Við þessari stöðu sé bara ein raunveruleg lausn. Ráðast þurfi að rót vandans og virkja meiri endurnýjanlega orku og efla flutningskerfið til að mæta þörfum samfélagsins alls. Hann segir að SI hafi í nokkur ár vakið athygli á þessari stöðu og varað við afleiðingum hennar. Ráðherra orkumála og þingið hafi á þessu kjörtímabili gert sitt með afgreiðslu rammaáætlunar og með öðrum verkefnum sem miði málum í rétta átt. Þá segir hann að orkumálastjóri gegni lykilstöðu við að rjúfa kyrrstöðuna í krafti embættis síns. Því miður hafi of lítið gerst eins og sjá megi af ferlinu í kringum Hvammsvirkjun sem hafi verið á teikniborðinu í kringum tvo áratugi og formlega á borði Orkustofnunar í nokkur ár.
Samtök iðnaðarins tala fyrir hagsmunum almennings, heimila og fyrirtækja
Í greininni segir að SI tali fyrir hagsmunum almennings, heimila og fyrirtækja og það sjáist svart á hvítu í vandaðri og ítarlegri umsögn samtakanna um frumvarp um skömmtun raforku sem hafi nýlega verið lagt fram á Alþingi í þeirri tilraun að bregðast við þessari alvarlegu stöðu. Þar sé tekið undir meginmarkmið frumvarpsins um að gæta þurfi hagsmuna almennings og ýmsar leiðir settar fram, ólíkt því sem orkumálastjóri haldi fram. Í umsögninni sjáist svart á hvítu að SI tali eindregið fyrir hagsmunum jafnt heimila og fyrirtækja, þvert á það sem orkumálastjóri fullyrðir í sinni grein. Hins vegar verði ekki hjá því litið að frumvarpið hafi verið meingallað eins og nánar sé fjallað um í umsögn SI og umsagnir fjölda annarra aðila staðfesta. Því til staðfestingar hafi orðið miklar breytingar á frumvarpinu í meðförum atvinnuveganefndar.
Vísað á bug að SI leggist gegn vernd fyrir íslensks heimili og fyrirtæki
Sigurður segir í greininni að SI vísi því alfarið á bug, sem ýjað sé að í grein orkumálastjóra, að samtökin leggist gegn vernd fyrir íslensk heimili og fyrirtæki, SI tali fyrir markaðslausnum. Að því sögðu sé eðlilegt að skilgreina í lögum hverjir skuli njóta alþjónustu, s.s. heimili og mikilvægir innviðir, og hafi SI hvatt til þess. En áður en til almennrar skömmtunar og handstýringar komi þurfi að mati SI að sýna fram á að aðrir möguleikar séu ekki til staðar. Ráðherra hafi brugðist skjótt við og hafi nú veitt starfsleyfi til fyrirtækja sem hyggjast reka markað með raforku. Þá tali SI eindregið fyrir því að ráðist sé að rót vandans og meiri græn raforka verði framleidd hér á landi. Það séu sameiginlegir hagsmunir alls atvinnulífs og iðnaðar, heimila og samfélagsins í heild.
Sigurður segir í greininni að það sé ekki skýrt hvort Orkustofnun tali fyrir því nema með skilyrðum um það hverjir megi kaupa raforkuna og hverjir síður og dragi það athygli að mögulegu vanhæfi orkumálastjóra. Orkumálastjóri segi í grein sinni að SI gagnrýni ummæli hennar um að almenningur fái að njóta raforku. Það sé ekki rétt og ekki þau ummæli sem vísað sé til.
Vanhæfur orkumálastjóri sem skipar fyrirtækjum í fylkingar
Sigurður segir í greininni að í upphaflegu frumvarpi hafi verið gert ráð fyrir því að orkumálastjóri hefði heimildir til skömmtunar raforku þegar á þyrfti að halda. Almenningur þurfi að geta treyst því að embættismenn fjalli um mál á hlutlægan hátt. Hlutverk embættismanna sé þannig að framfylgja settum lögum og reglum við meðferð mála. Í umsögn SI sé bent á fjölda ummæla orkumálastjóra þess efnis að beina eigi raforku til tiltekinna atvinnugreina umfram aðrar. Með hliðsjón af því að Orkustofnun fer með eftirlit á raforkumarkaði og veitir leyfi þá valdi þessi ummæli að mati SI vanhæfi orkumálastjóra til að taka ákvarðanir eins og ítarlega sé rökstutt í umsögn samtakanna. Í umsögninni hafi komið fram það sem margir hafi hugsað undanfarin misseri og sé það alvarleg staða. Það segi sína sögu að eftir umfjöllun atvinnuveganefndar ákvað nefndin að fela ráðherra valdið til skömmtunar, í stað orkumálastjóra, af þeirri einföldu ástæðu að Orkustofnun sé ekki treyst fyrir þessari miklu ábyrgð, meðal annars vegna framgöngu orkumálastjóra undanfarin ár. Sigurður segir í greininni að skilaboðin verði ekki mikið skýrari. Þá segir Sigurður að ummælum orkumálastjóra þess efnis að ekki megi stuðla að sundrung og skipa í fylkingar í orkumálum sem og þeirri ósk að iðnaðurinn blómstri sé fagnað. Þetta séu góð skilaboð en þarna kasti embættismaðurinn steini úr glerhúsi. Með ummælum sínum á síðustu árum hafi orkumálastjóri einmitt dregið fyrirtæki í dilka eftir því hvort honum þyki starfsemi þeirra þóknanleg eða ekki. Sigurður segir að í grein sinni haldi orkumálastjóri uppteknum hætti. Við og þið hugsunin skíni þar í gegn. „Venjuleg“ fyrirtæki eigi að fá raforku en óljóst sé hvað orkumálastjóri sér fyrir sér með hin fyrirtækin. Með því að skipa fyrirtækjum í þessar fylkingar, þau „venjulegu“ og svo hin fyrirtækin, geri orkumálastjóri einmitt það sem hann varar við, þ.e. að skipa í fylkingar.
Hér er hægt að lesa grein Sigurðar í heild sinni á Vísi.
Vísir, 1. janúar 2024.
mbl.is, 1. janúar 2024.
Vísir, 1. janúar 2024.
Viðskiptablaðið, 2. janúar 2024.
Vísir, 2. janúar 2024.
RÚV, 2. janúar 2024.